poniedziałek, 19 listopada 2012

Akty w polskim malarstwie część 7

Z nurtem ekspresyjnego koloryzmu kojarzy się malarstwo Zygmunta Menkesa – malarza pochodzenia żydowskiego, aktywnego artysty Ecole de Paris. Wśród około tysiąca obrazów jakie stworzył są sceny rodzajowe, martwe natury, pejzaże, portrety i akty.                                                

Zygmunt Menkes – Akt czerwony

Zygmunt Menkes – Akt

Zygmunt Menkes – Jedząca owoc

Zygmunt Menkes – Dziewczynka z gołąbkiem

Zygmunt Menkes – Akt

Dziś przypomnę jednego z najwybitniejszych „Kapistów” – Jana Cybisa. Artysta jako kolorysta, zdecydowanie odszedł od naśladowania natury. Malowane postacie dostarczały mu tylko pretekstu do barwnych harmonii i smakowania kolorów. W jego twórczości poza pejzażem oraz martwą naturą, dominował również akt.
Jan CybisAkt stojący

Jan Cybis - Akt

Jan Cybis - Akt siedzący

Jan Cybis - Akt

I jeden akt żony Jana Cybisa - Hanny Rudzkiej - Cybisowej, również związanej z Kapistami.

Hanna Rudzka - Akt

Niepowtarzalna w polskim malarstwie dwudziestolecia międzywojennego była twórczość Zygmunta Waliszewskiego. Zostawił on po sobie sztukę otwartą zarówno na tradycję jak i na nowoczesność, bardzo osobistą, a zarazem odwołującą się do uniwersalnych wątków kultury europejskiej.


Zygmunt Waliszewski - Akt w kapeluszu 

Zygmunt Waliszewski - Na hamaku

Zygmunt Waliszewski - Malarz i modelka 

Zygmunt Waliszewski  - W pracowni

Na wielu obrazach Zygmunta Waliszewskiego przewija się wątek mitologiczny.

Zygmunt Waliszewski  - Diana w lesie

Diana to rzymska bogini łowów, przyrody i płodności, przedstawiana w sztuce zwykle w krótkim chitonie, z łukiem i kołpakiem ze strzałami. Na tym obrazie jest naga.
Zygmunt Waliszewski  - Diana i Akteon

Akteon - myśliwy z Teb, spotkał Dianę i jej towarzyszki podczas kąpieli. Oburzona tym faktem bogini zamieniła intruza w jelenia. Wówczas rozszarpały go własne psy, nie poznając swego pana.

Zygmunt Waliszewski - Toaleta Wenus

Zygmunt Waliszewski - Wenus przed lustrem

Zygmunt Waliszewski - Wyspa miłości

Zygmunt Waliszewski - Zuzanna i starcy

Do Kapistów należał także Artur Nacht-Samborski - malarz tajemniczy, ale wciąż niedoceniany, chociaż bez wątpienia wybitny i zasługujący na uznanie. Jego sztuka wymyka się definicjom, jest samodzielna, nie do podrobienia. Przez cały okres twórczości Artur Nacht-Samborski zajmował się kilkoma tematami, które starał się zgłębić, ale przeważała martwa natura i akt. Artysta wypracował indywidualny język artystyczny, operujący uproszczonymi, syntetycznymi formami, czasami podkreślonymi konturem. Stosował zawężoną gamę barwną.

Artur Nacht Samborski - Akt kobiety z brązowymi włosami

Artur Nacht Samborski – Akt kobiety podpartej na łokciach

Artur Nacht Samborski – Akt

Artur Nacht Samborski – Akt z twarzą w półcieniu

Jedną z najwybitniejszych indywidualności w powojennych dziejach polskiego malarstwa był Piotr Potworowski. To artysta, dla którego estetyczna strona obrazu nie miała znaczenia, ale jego dorobek jest jednym z najciekawszych dokonań w sztuce początków drugiej połowy XX wieku. To też jeden z najbardziej samodzielnych przykładów kapizmu,  w ramach Komitetu Paryskiego.

Piotr Potworowski - Akt na piaskowym tle

Piotr Potworowski - Akt owalny

Potworowski był autorem nastrojowych pejzaży, przedstawień wnętrz i aktów. Jego obrazy w dojrzałej fazie twórczości stanowiły unikalne przetworzenie inspiracji płynących z natury w abstrakcyjne syntezy. Na obrazach artysta wprowadzał elementy geometrii oraz malarstwa materii.

Piotr Potworowski - Półakt

Piotr Potworowski - Akt siedzący

Piotr Potworowski - Akt we wnętrzu

Piotr Potworowski - Akt leżący

Piotr Potworowski - Akt w balii

czwartek, 9 sierpnia 2012

Akty w polskim malarstwie - część VI

Serię lirycznych kobiecych półaktów zatopionych w szarobrunatnym sfumato, wykonał Jerzy Fedkowicz. Drobnymi pociągnięciami pędzla uzyskiwał on efekt migotliwości malarskiej substancji.

Jerzy Fedkowicz – Akt

W latach trzydziestych XX wieku twórczość Fedkowicza wpisała się w szeroki nurt polskiego koloryzmu, zainicjowanego przez kapistów (od KP - Komitet Paryski). W jego malarstwie nastąpiło wyzwolenie koloru, który nabrał głębi oraz mocy. Światłocieniowy modelunek form artysta zastąpił dynamicznie nakładanymi plamami barw akcentującymi płaszczyznę płótna, podkreślając kształty konturem. 
Jerzy Fedkowicz – Akt

Jerzy Fedkowicz – Akt

Jerzy Fedkowicz – Akt

Jerzy Fedkowicz – Akt

Jerzy Fedkowicz – Akt

Akty nie były częste w twórczości Zofii Stryjeńskiej. Znamy ją  przede wszystkim z obrazów ukazujących polską sztukę i obrzędowość ludową, ale znalazłam dwie prace z nagimi modelkami.

Zofia Stryjeńska - Akt na krześle

Zofia Stryjeńska - Akt z dzbanem

Mieczysław Filipkiewicz – Akt leżący

Mieczysław Filipkiewicz był bratem malarza Stefana Filipkiewicza. Kompozycje figuralne to raczej rzadkość w jego dorobku, kilka aktów jednak znalazłam. Artysta tworzył głównie martwą naturę, często z kwiatami i pejzaże. Interesowała go w tej dziedzinie tematyka morska i tatrzańska. Zajmował się także grafiką użytkową oraz sztuką stosowaną.

Mieczysław Filipkiewicz - Akt

Mieczysłaq Filipkiewicz - Akt siedzący

Mieczysław Filipkiewicz - Akt na szezlongu

Henryk Epstein - malarz związany z żydowskim środowiskiem artystycznym Łodzi, często tworzył akty. Używał on mocnych soczystych kolorów i stosował zróżnicowaną fakturę Widać w jego twórczości wpływy postimpresjonizmu, kubizmu i fowizmu. Jak wielu jego współbraci, zginął w Oświęcimiu.

Henryk Epstein – Akt siedzący

Henryk Epstein – Akt leżący

Znany i ceniony na świecie był także malarz żydowskiego pochodzenia, działający w towarzystwie Ecole de Paris – Mojżesz Kisling. Akty były jedną z ulubionych dziedzin jego twórczości.

Mojzesz Kisling - Akt rudej

Mojżesz Kisling - Zamyślona

Mojżesz Kisling - Odaliska

Mojżesz Kisling - Dziewczyna

Mojżesz Kisling - Półakt

Mojżesz Kisling - Na  kanapie

Mojżesz Kisling - Akt leżący

Ze środowiska artystów żydowskiego pochodzenia wywodził się  również  Bruno Schulz - malarz, grafik, rysownik, pisarz i krytyk.

Bruno Schulz - Mężczyzna między kobietami

Bruno Schulz - Dwie nagie w powozie

Zapisem erotycznych obsesji Schulza jest Księga bałwochwalcza. Kompozycje pochodzące z owej teki zbudowane są na zasadzie kontrastu pomiędzy mężczyznami, a kobietami. Panie to istoty wyidealizowane niemal boskie, panowie są nędznymi kreaturami, podporządkowanymi kobiecym rozkazom. Wielu z nich przypomina na pracach artysty samego ich autora.

Bruno Schulz  - Księga bałwochwalcza

Wystawa prac z tej teki grafik w sanatorium w Truskawcu w 1928 roku wywołała skandal. Schulza oskarżono o szerzenie pornografii.

Bruno Schulz - Zuzanna i starcy

Bruno Schulz  - Zuzanna

Podobnie jak wielu wybitnych artystów żydowskiego pochodzenia, Schulz nie uniknął śmierci w wyniku Holocaustu.

Maja Berezowska - Adam i Ewa

Maja Berezowska - to malarka, graficzka, karykaturzystka i scenografka. Sławę jej przyniosły prace  o tematyce erotycznej. Twierdziła, że „nie ma nic piękniejszego niż ciało ludzkie” i temu przekonaniu była wierna przez całe życie.

Maja Berezowska - Akt w pościeli

Maja Berezowska - Na plaży

Maja Berezowska - Zaloty na plaży

Maja Berezowska - Scena erotyczna

Maja Berezowska - Erotyk


Maja Berezowska - Miłość we troje

Artystką wzbudzającą o wiele większe kontrowersje niż Maja Berezowska była Tamara Łempicka - malarka, która w swojej sztuce pogodziła nowatorski kubizm z XIX-wiecznym akademizmem, odnosząc spektakularny sukces. Portretowała bogatą burżuazję i arystokrację, ale też prostytutki. Jej wyzywające, czasami prawie pornograficzne akty ozdabiały pałace zamożnych dekadentów, szukających w malarstwie rozpustnego klimatu kabaretu.

Tamara Łempicka - Suzy

- Madame, jestem malarką i bardzo chciałabym, żeby pani pozowała mi do aktu - zaczepiła na ulicy młodą brunetkę Tamara Łempicka. Tak powstał obraz Piękna Rafaela, który został uznany za jeden z najważniejszych aktów XX stulecia.

Tamara Łempicka - Piękna Rafaela

Leniwie rozparta na kanapie modelka kusi widza krągłymi kształtami, gładką satynową skórą oraz zmysłową czerwienią ust. Jej pulchne ciało zdaje się rozsadzać ramy obrazu. Pożądanie jest tu namacalne, a Tamara będąc biseksualna, pożądała tej kobiety.

Tamara Łempicka - Naga

Tamara Łempicka - Irena i jej siostry

Znaną postacią artystycznej polskiej awangardy był Henryk Berlewi – malarz, grafik i krytyk artystyczny. Niektóre jego akty powstawały w konwencji realistycznej, gdzie statyczne upozowanie postaci nawiązuje do tradycyjnych, klasycznych konwencji. Na innych widać wpływ kubizmu oraz abstrakcji geometrycznej.
 Henryk Berlewi  - Akt

Henryk Berlewi  - Akt

Emil Krcha – kolorysta, nie był malarzem aktów, a jego specjalnością były martwe natury, które pieczołowicie komponował, starając się oddać ich „ciche życie”. Nie oznacza to oczywiście, że artysta nie tworzył obrazów o innej tematyce.
Emil Krcha - Akt

Obrazy Emila Krchy mają urozmaiconą fakturę i odznaczają się bardzo ciepłą tonacją, o ściszonych zharmonizowanych barwach brunatno - czerwonawo - zielonkawych.

Henryk Stażewski - Niobe

Henryk Stażewski – malarz i grafik był wybitnym przedstawicielem polskiej abstrakcji geometrycznej, więc kompozycje figuralne są raczej wyjątkiem w jego twórczości. Mitologiczna królowa Teb – Niobe, to rysunek tuszem na papierze.

Henryk Stażewski - Trzy akty kobiece

A to rysunek wydrapany na płycie pilśniowej.

Konstanty Mackiewicz - Odpoczynek w cieniu

Obrazy Konstantego Mackiewicza – malarza i scenografa teatralnego, nie są typowymi aktami. Artysta w swojej bogatej i różnorodnej twórczości nawiązywał do założeń kubizmu, futuryzmu i koloryzmu. Malował zarówno kompozycje abstrakcyjne, jak i realistyczne martwe natury oraz pejzaże, ożywione czasem scenami rodzajowymi. Taki właśnie charakter mają prezentowane prace.

Konstanty Mackiewicz - Kąpiel

Konstanty Mackiewicz - Letni dzień

Konstanty Mackiewicz - Nad rzeką

Eugeniusz Eibisch to wielki klasyk, kolorysta. Malował pejzaże, serie martwych natur oraz portrety dziewcząt i kobiet, w tym także akty.

Eugeniusz Eibisch - Akt dziewczyny

W aktach Eibischa kształt ciała modelek ulegał deformacji podporządkowanej kolorystycznej kompozycji obrazu. Zacierały się też aluzyjnie oddane fizjonomiczne rysy portretowanych osób.

Eugeniusz Eibisch - Akt

Eugeniusz Eibisch - Akt leżący

Eugeniusz Eibisch - Akt leżący


Na dalszy ciąg zapraszam do cz. VII.