Zima w malarstwie polskim - część I

Zimę w polskim malarstwie otwiera Juliusz Kossak.

Juliusz Kossak – Zima

Jak na tego malarza przystało, jest zima, ale są też konie. Nie może być przecież inaczej, bo to zwierzę zawsze miało poczesne miejsce na obrazach Juliusza Kossaka, jego syna i wnuka. Nie sposób też nie pokazać dzieła o tematyce batalistycznej. Motyw ten jak wiemy również był  często obecny w twórczości malarza. Wybrałam obraz nawiązujący do wydarzeń z XVII wieku – „Odsiecz Smoleńska”. Miała ona miejsce podczas wojny polsko - rosyjskiej. Do odebrania utraconego na rzecz Polski w 1611 roku Smoleńska, Rosjanie przygotowywali się starannie. Kiedy w 1632 roku zmarł Zygmunt III Waza, car postanowił ten fakt wykorzystać, by odzyskać twierdzę. Na dowódcę wyprawy wyznaczono Michała Szeina - byłego wojewodę smoleńskiego, który w latach 1609 - 1611 bronił tego miasta i znał najlepiej słabe punkty jego umocnień. Pomoc dla oblężonego Smoleńska zaczęto organizować dopiero po elekcji na nowego króla, którym został Władysław IV.

Juliusz Kossak – Odsiecz Smoleńska

Oblężenie twierdzy Smoleńsk przez Rosjan trwało już 10 miesięcy. Miasto stanęło w obliczu klęski. Wtedy to z odsieczą przybył Władysław IV. Po miesiącu zaciętych walk armia rosyjska nie tylko została zmuszona do zwinięcia oblężenia, ale sama została okrążona przez wojska polskie, które na umocnionych pozycjach odpierały kontrataki. Dzięki tym działaniom w lutym 1634 roku dowodzący armią wroga Szenin skapitulował. Do zwycięstwa przyczyniła się również mroźna zima, wskutek czego wstrzymano drugi poważny szturm na twierdzę. Dzięki temu król polski zdążył przybyć z odsieczą w ostatnim momencie.

Juliusz Kossak - Szarża Krakusów pod Proszowicami

Ten obraz też nawiązuje do wojny z Rosją.  Walka odbywa się także zimową porą, bo było to w okresie Powstania Styczniowego. Brała  w nim udział część ziemiaństwa z okolic Proszowic. Doszło tam do kilku potyczek z Rosjanami.

Juliusz Kossak – Polowanie na lisa

Juliusz Kossak malował nie tylko obrazy o tematyce historycznej i batalistycznej, ale również sceny rodzajowe, między innymi z polowań. Ilustrował także  polską literaturę, czego przykładem są ilustracje do „Trylogii” Sienkiewicza.

Juliusz Kossak – Azja i Basia

Juliusz Kossak – Kmicic i Oleńka na kuligu

Juliusz Kossak nie był pejzażystą, krajobraz stanowił tylko tło dla scen historycznych, rodzajowych czy batalistycznych, więc zima nie jest głównym bohaterem zaprezentowanych obrazów.

Wojciech Kossak - Berezyna

Nie znajdziemy też czystych pejzaży zimowych u Wojciecha Kossaka. Podobnie jak w twórczości ojca, krajobraz był jedynie tłem na jego obrazach ukazujących ważne wydarzenia historyczne. Fragmenty Panoramy „Berezyna” są tego przykładem.

Wojciech Kossak – Kuchnia polowa pod Berezyną

Przeprawa przez Berezynę była najważniejszym etapem odwrotu Napoleona Bonaparte spod Moskwy, trwającym przez kilka dni. Nigdy jeszcze w jednym miejscu i czasie nie nagromadziło się tyle bohaterstwa i tchórzostwa, cierpień, poświęcenia, współczucia i dobroci dla bliźniego, ale równocześnie ogrom podłości.

Wojciech Kossak – Artyleria w odwrocie (Berezyna)

Obraz przedstawia powrót niedobitków Wielkiej Armii Napoleona w odwrocie spod Moskwy. Wycieńczeni żołnierze, smagani wiatrem i mrozem, wędrują konno przez bezkresne rosyjskie przestrzenie. W czasie odwrotu wielu nie przeżyło. Wielka Armia kruszyła się. Podczas postoju nad rzeką Berezyną cesarz został zaskoczony przez Rosjan. Musiał stoczyć bitwę, która przysporzyła mu wiele strat.

Wojciech Kossak – Huzar na śniegu

Wojciech Kossak - Przejażdżka

Nurt historyczny w polskim malarstwie XIX wieku reprezentował przedstawiciel późnego romantyzmu Artur Grottger. Obrazy artysty z zimą w tle mają związek z Powstaniem Styczniowym i ze zsyłką Polaków na Sybir po jego upadku.

Artur Grottger - Sybir

Artur Grottger – Pochód na Syberię

Artur Grottger – Pochód na Syberię

Artur Grottger – Z krzyżem po śniegu

Artur Grottger – Pojednanie

Obraz ten jest bardzo wymowny. Powstaniec i carski żołnierz już nie staną przeciwko sobie. Pojednała ich śmierć, kończąca wszelkie konflikty i antagonizmy nie tylko w walce, w życiu też. 

Józef Brandt - Oblężenie Kołdyngi

Józef Brandt był jednym z najwybitniejszych batalistów i malarzy historii. Ukazywał epizody z historii polskich wojen kresowych i wojen szwedzkich XVII wieku. Był autorem licznych obrazów o historyczno-rodzajowym charakterze. Oblężenie Kołdyngi - dawnej rezydencji królów duńskich, miało miejsce w dniach 23 - 25 grudnia 1658 roku, podczas II wojny północnej. Przewodził mu Stefan Czarniecki. Po zwycięstwie wojska polskie rozłożyły się na leże zimowe.

Józef Brandt - Ucieczka w zimie

Do Powstania Styczniowego nawiązują również obrazy spóźnionego romantyka Witolda Pruszkowskiego „Na zesłanie” i „Powstańcy” oraz „Biwak Powstańców” Adama Chmielowskiego (Brata Alberta) - przedstawiciela realizmu w polskim malarstwie, który uczestniczył czynnie w tym powstaniu.

Witold Pruszkowski – Na zesłanie

Adam Chmielowski – Powstańcy

Adam Chmielowski – Biwak Powstańców

Adam Chmielowski – Sanna

Adam Chmielowski – Wyjazd na polowanie

W prezentacji obrazów wiosennych pisałam o tym, że malarzem, który dostrzegł piękno i poezję nawet w powszedniej, szarej rzeczywistości prowincjonalnych miasteczek był Maksymilian Gierymski. Ukazując to samo miejsce w różnych porach roku i tych samych zszarzałych, zmęczonych przechodniów, namalował oprócz sztafażowego widoku miasteczka wiosną, również tę samą miejscowość zimą. 

Maksymilian Gierymski – Zima w małym miasteczku

Maksymilian Gierymski – Pejzaż zimowy z jeźdźcem

Z głębokim wyczuciem i współczuciem ukazywał też Maksymilian Gierymski codzienną rzeczywistość powstańczą - postoje w wiejskich ubogich zagrodach lub na leśnych biwakach, przemarsze oddziałów czy konne patrole.

Maksymilian Gierymski – Patrol polski

Różnorodną tematykę podejmował w swojej twórczości młodszy brat Maksymiliana – Aleksander Gierymski, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu. Nie znalazłam w jego dorobku pejzaży zimowych. Poniższy obraz jest jedyną sceną rodzajową, której akcja toczy się zimową porą.

Aleksander Gierymski – Postój kawalerii

Zimowy krajobraz spotykamy na wielu obrazach Józefa Chełmońskiego. Jest on moim ulubionym malarzem. Urzeka mnie jego realizm i wrażliwość na piękno rodzimego pejzażu. W zimowej scenerii rozgrywa się  akcja wielu obrazów rodzajowych  artysty.

Józef Chełmoński – Zima w Polsce

Józef Chełmoński – Sprawa przed wójtem

Obraz ten należy do nurtu  wiejskiego w twórczości Józefa Chełmońskiego. Nie wiemy w jakim celu przybyli Ci ludzie do wójta. Być może ma  on rozsądzić jakiś konflikt między chłopstwem, a szlachcicem. W rozgrywających się scenach na wiejskich podwórkach, przed karczmą, czy dworkiem, artysta zręcznie budował wielowątkową narrację, akcentował swojski obyczaj, stroje oraz typy wieśniaków czy polskiej szlachty.

Józef Chełmoński – Kulig

Uznanie krytyki i publiczności zdobyły obrazy Józefa Chełmońskiego przedstawiające końskie zaprzęgi – słynne Czwórki i Trójki, pędzące na tle stepowego krajobrazu, często przebijające się przez śniegi.

Józef Chełmoński – Czwórka w zaspach

Autor podzielił kompozycyjnie obraz na dwie części, oddzielając linią horyzontu błękitnawe niebo, od puszystego, kopnego śniegu. Widzimy tutaj jak cztery narowiste rumaki, unoszą sanie gdzieś w dal, ku ośnieżonemu horyzontowi.

Józef Chełmoński – Trójka na śniegu

Ulubionymi porami obcowania Chełmońskiego z naturą był zmierzch, świt i noc.

Józef Chełmoński – Noc księżycowa

Liryczne pejzaże artysta bardzo często ożywiał motywem dzikiego ptactwa, czego przykładem są „Kuropatwy”. 

 Józef Chełmoński - Kuropatwy na śniegu

Chełmoński przekroczył  na tym obrazie granice realizmu,  utożsamiając przyrodę z Bogiem. Krajobraz jest tu jedynie punktem wyjścia, wizualnym impulsem pobudzającym refleksję nad istotą bytu.

Józef Chełmoński – Powstańcy

Nie zabrakło na obrazach Chełmońskiego także epizodów z Powstania Styczniowego i  scen z polowań.

Józef Chełmoński – Zjazd na polowanie

Józef Chełmoński - Wyjazd na polowanie

Józef Chełmoński – bliski przyjaciel Brata Alberta, też był człowiekiem głęboko religijnym. Wychowywał się w domu, w którym wiara była na pierwszym miejscu. Motywy religijne pojawiają się w jego malarstwie niejednokrotnie. Jednym z takich obrazów jest „Krzyż w zadymce”.

Józef Chełmoński – Krzyż w zadymce

Obraz ten powstał podczas pobytu Józefa Chełmońskiego w Boczkach koło Łowicza. Krucyfiks z kościółka w tej miejscowości, posłużył artyście za model. Samotny krzyż, opierający się podmuchom wichury i śnieżycy, namalowany niemalże z ascetyczną prostotą, potęguje przeżycie wszechogarniającej obecności Boga w naturze.

Alfred Wierusz Kowalski – Myśliwy

Alfredowi Wieruszowi-Kowalskiemu sławę przyniosły  między innymi obrazy ze scenami z polowań. Nie dziwi to, bo artysta był zapamiętałym myśliwym.

Alfred Wierusz Kowalski – Po polowaniu na lisa

Alfred Wierusz Kowalski – Konie poniosły 

Alfred Wierusz Kowalski - Niebezpieczna jazda

Sceny rodzajowe  Wierusz - Kowalski ukazywał zawsze na tle pejzażu. Bardzo często był to krajobraz zimowy, a rozpędzone sanie powożone przez zawadiackich parobków czy przez hoże dziewczęta, były nierzadkim jego elementem.

Alfred Wierusz Kowalski – Gorąca sanna

Alfred Wierusz Kowalski – Litewska sanna

Alfred Wierusz Kowalski – Orszak weselny

 W pejzażu zimowym umieścił Wierusz-Kowalski sceny z oszalałymi ze strachu końmi, podczas dramatycznych scen napadów wilków na podróżujących saniami. To właśnie one przyniosły artyście największą popularność. Zainteresowanych odsyłam do prezentacji - Konie w malarstwie na moim blogu. Jest tam kilka obrazów z tym motywem. 

Tadeusz Rybkowski - Pejzaż zimowy

Tadeusz Rybkowski - to malarz i ilustrator, który uprawiał malarstwo dekoracyjne i rodzajowe. On też jest autorem obrazu ukazującego napad wilków na podróżujących saniami.

Tadeusz Rybkowski - Napad wilków

Tadeusz Rybkowski - Żołnierze na saniach

Mniej znanym obecnie, ale bardzo popularnym w XIX wieku i na początku XX stulecia artystą był   malarz tworzący dla króla Bawarii, cara Rosji i prezydenta Roosevelta - Jan Chełmiński.

Jan Chełmiński – Wiejski wyścig

Jan Chełmiński – Sanna 

Jan Chełmiński – Czerkies

Początkowo Chełmiński malował sceny rodzajowe głównie z polowań i z życia arystokracji. Później zainteresował się batalistyką i tworzył obrazy historyczne, nawiązujące głównie do wojen napoleońskich. Jest on autorem serii poświęconej odwrotowi Napoleona spod Moskwy.

Jan Chełmiński – Odwrót spod Moskwy

Jan Chełmiński – Odwrót spod Moskwy

Jan Chełmiński – W odwrocie spod Moskwy

Jan Chełmiński - Pytanie o drogę 

Jan Chełmiński - Pytanie o drogę

Na pejzażu skoncentrowana była twórczość Stanisława Witkiewicza – głównego teoretyka realizmu. Był to głównie krajobraz tatrzański, często zimowy.

Stanisław Witkiewicz – Wiatr halny

Wiatr halny - to mistrzowskie dzieło Stanisława Witkiewicza. Ciemne niebo, zwały chmur zakrywających górskie szczyty oraz dwa samotne drzewa uginające się pod naporem najpotężniejszego z tatrzańskich wiatrów, sugestywnie oddają grozę chwili i moc rozpętanego żywiołu.

Stanisław Witkiewicz - Kozice w górach

Stanisław Witkiewicz – Gniazdo zimy

Stanisław Witkiewicz – Zima 

Stanisław Witkiewicz – Zimowy las

Stanisław Witkiewicz - Lovran

Lovran jest to miejscowość wypoczynkowa w Chorwacji, położona na północno - zachodnim wybrzeżu półwyspu Istria. Właśnie tam zmarł Stanisław Witkiewicz.

Leon Wyczółkowski – Giewont w śniegu

Pejzaże z dość silnymi efektami świetlnymi malował Leon Wyczółkowski - artysta należący do grona najwybitniejszych twórców okresu Młodej Polski. Wśród jego krajobrazów spotkać można również motyw Tatr. Malarz jest autorem cyklu pejzaży tatrzańskich, który należy do jednego z najbardziej wartościowych dokonań artystycznych polskiej sztuki.

Leon Wyczółkowski – Mnich w Tatrach

Leon Wyczółkowski – Mnich w Tatrach

Leon Wyczółkowski – Pejzaż tatrzański

Leon Wyczółkowski – Szałasy w śniegu 

Dosyć częstym tematem obrazów Leona Wyczółkowskiego były również zabytki historyczne, nierzadko w zimowej szacie.

Leon Wyczółkowski – Wawel

Leon Wyczółkowski – Wawel

Leon Wyczółkowski – Sandomierz

Leon Wyczółkowski – Łazienki w Warszawie (Teatrum)

Leon Wyczółkowski – Łazienki

Leon Wyczółkowski – Kazimierz nad Wisłą

W Wigilię Bożego Narodzenia 1915 roku do żołnierzy Legionów Polskich, walczących na Wołyniu, przybył bp Władysław Bandurski - duchowy opiekun polskiej młodzieży drużyn Bartoszowych, Sokolich i Strzeleckich, gorący patriota oraz serdeczny przyjaciel Piłsudskiego. W kaplicy zbudowanej przez legionistów wśród wołyńskich sosen, odprawił Pasterkę. Tam właśnie zabrzmiała pierwszy raz „Kolęda Legionów”. Wkrótce wyrosły w tym miejscu krzyże i mogiły legionistów – świadectwa żołnierskiej ofiary poniesionej dla ojczyzny. Ukazuje je w zimowej szacie litografia Leona Wyczółkowskiego - przyjaciela Legionów.

Leon Wyczółkowski – Leśna katedra

Grafiki zajmują istotne miejsce w dorobku artysty Leona Wyczółkowskiego. Mają one bardzo malarski charakter.

Leon Wyczółkowski – Okiść

Leona Wyczółkowskiego inspirowały również tematy literackie. Przykładem tego może być obraz, gdzie malarz sięgnął „Marii” Antoniego Malczewskiego. W tym utworze opisane są tragiczne losy  Gertrudy Komorowskiej - pierwszej żony  hrabiego Stanisława Szczęsnego Potockiego.

Leon Wyczółkowski – Gertruda Komorowska na saniach

Hrabia  Potocki zakochał się w wieku 18 lat w młodszej od siebie szlachciance Gertrudzie i potajemnie się z nią ożenił. Wkrótce wszystko wyszło na jaw. Rodzice Stanisława szukali żony dla ulubionego jedynaka na dworach europejskich monarchów, a nie w zaścianku szlacheckim. Sprawę załatwiono wedle rady matki, która wykorzystała okoliczność, że jej siostra była przełożoną klasztoru Benedyktynek w Dukli. W zimie, gdy Ukraina pokryta śniegiem przypominała Syberię, porwano dziewczynę z zamiarem umieszczenia jej w klasztorze. Niestety, tam nie dojechała. Podczas podróży została uduszona na saniach poduszkami, a potem wrzucona do rzeki. Potoccy nigdy się do tej zbrodni nie przyznali.

Seweryn Bieszczad – Przed kościołem

 Seweryn Bieszczad to malarz realista, związany z Podkarpaciem. Tworzył przede wszystkim pejzaże Krosna i okolic.

Seweryn Bieszczad – Pejzaż  zimowy

Bieszczad był uczniem Matejki, a następnie studentem Wagnera w Monachium i stypendystą Akademii Wiedeńskiej. Po studiach mieszkał jakiś czas w Krakowie, potem przeniósł się w swoje rodzinne strony i do końca życia związał się z Krosnem, gdzie był bardzo aktywnym działaczem kulturalnym, a między innymi twórcą teatru amatorskiego oraz członkiem stowarzyszenia artystycznego „Sztuka”.

Seweryn Bieszczad – Pejzaż zimowy spod Krosna

Seweryn Bieszczad - Pejzaż zimowy z młynem

Seweryn Bieszczad – Zima

Seweryn Bieszczad – Pejzaż zimowy

Seweryn Bieszczad – Kapliczka w górach

Katolicy obchodzą  Boże Narodzenie w grudniu, a dla  prawosławnych oraz grekokatolików święta zaczynają się na Trzech Króli. Dwa tygodnie  później wyznawcy obrządku wschodniego obchodzą Jordan. Uwiecznił to święto na swoich obrazach między innymi Teodor Axentowicz - malarz pochodzenia ormiańskiego.

Teodor Axentowicz – Święto Jordanu

Święto Jordanu obchodzi się 19 stycznia. Jego kulminacyjnym punktem jest uroczysta procesja nad rzekę - symbolicznego Jordanu, gdzie następuje poświęcenie wody przez trzykrotne zanurzenie w rzece krzyża.

Teodor Axentowicz – Święto Jordanu

Poświęconą wodę uczestnicy liturgii zabierają do swoich domów, wierząc w jej właściwości uzdrawiające. Ze Świętem Jordanu Axentowicz zetknął się na Huculszczyźnie. Kultura Hucułów urzekła malarza i wiele obrazów poświęcił obrzędom i zwyczajom tego ludu.

Teodor Axentowicz – Młoda Hucułka

Huculi to obok Łemków i Bojków jedna z trzech głównych grup górali żyjących na terenie Karpat Wschodnich. Stworzyli onibardzo oryginalną kulturę regionalną w dorzeczu górnego Prutu, obu Czeremoszy oraz Cisy. Na obrazach Axentowicza pojawiają się uroczyste, zdobne w chorągwie procesje  i huculskie pogrzeby, sunące najczęściej przez pokryte śniegiem karpackie krajobrazy.

Teodor Axentowicz - Pogrzeb huculski

Teodor Axentowicz – Nieszczęście

Teodor Axentowicz - Zaduszki

Teodor Axentowicz – Dziewczyna w pejzażu zimowym

Święto Jordanu uwiecznił  też  na swoich obrazach Władysław Jarocki. On również zafascynowany był kulturą huculską.  Ze szczególnym zamiłowaniem oraz drobiazgową dokładnością  odtwarzał dekoracyjność ich strojów i barwność obrzędów.

Władysław Jarocki – Jordan

Władysław Jarocki – Jordan

Władysław Jarocki - Zimowe słońce

Władysław Jarocki - Zimowe słońce w Karpatach

Później Jarocki zaczął szukać motywów do malowania na Podhalu.

Władysław Jarocki - Krajobraz zimowy z Poronina

Władysław Jarocki - Kościół na Harendzie w zimie

Bardzo pięknie malował zimę Julian Fałat. Jego realistyczne pejzaże zimowe, ale wzbogacone o efekty impresjonistyczne są zachwycające. Znana i popularna jest seria obrazów z motywem rzeki, wijącej się wśród pokrytych śniegiem pól.

Julian Fałat - Krajobraz z rzeką

Zimowe pejzaże Fałata to rozległe, horyzontalnie rozciągnięte krajobrazy. Gdzieś w oddali widać wiejskie zabudowania wtopione w zaśnieżone połacie pól. Na pierwszym planie zwykle ukazane  jest pociemniałe koryto rzeki umykającej zakolami w głąb.

Julian Fałat – Śnieg

Główny efekt tego pejzażu stanowią nieregularne linie brzegu, dodatkowo zdynamizowane wprowadzeniem na pierwszym planie niemalże kolistego cypla. W zimowych pejzażach Fałata przejawiło się również osiągnięte przez artystę mistrzostwo w syntetyzowaniu form natury, w tworzeniu subtelnych niuansów różów, błękitów i złamanych bieli.

Julian Fałat – Krajobraz zimowy

Wraz z impresjonistyczną postawą artysta zasymilował fascynację estetyką japońską, która znalazła wyraz w asymetrycznie kadrowanych pejzażach. Aktywną rolę odgrywa w nich pusta przestrzeń - płaszczyzna bieli, na którą rzucony jest ciemny akcent strumienia.

Julian Fałat – Krajobraz zimowy z Bystrej

Julian Fałat - Pejzaż zimowy

Po rezygnacji z funkcji rektora ASP w Krakowie, Fałat zamieszkał w Bystrej blisko Bielska - Białej, gdzie z upodobaniem malował krajobrazy górskie.

Julian Fałat – Zima

Julian Fałat – Kobiety z chrustem

Julian Fałat znany jest przede wszystkim jednak jako malarz scen myśliwskich, przedstawiających różne wydarzenia z polowań. Na uwagę zasługuje jego obraz „Polowanie na niedźwiedzicę z małymi”. Powstał on pod wpływem przeżyć artysty podczas pobytu w Nieświeżu, gdzie uczestniczył w wielkim zimowym polowaniu w Puszczy Poleskiej, zorganizowanym przez księcia Antoniego Radziwiłła.

Julian Fałat – Polowanie na niedźwiedzia

Julian Fałat - Polowanie w Nieświeżu

Do bardziej znanych obrazów Juliana Fałata o tematyce myśliwskiej należą także „Oszczepnicy” i „Powrót z polowania na niedźwiedzia”.

Julian Fałat – Oszczepnicy

Julian Fałat – Powrót z niedźwiedziem

Jednym z efektów w scenach polowań na obrazach Juliana Fałata jest kontrastowe zestawienie plam jasnych i ciemnych. Ciemne sylwety myśliwych, zwierzyny oraz drzew, ostro się odcinają od białego, śnieżnego tła.

Julian Fałat jest też autorem zimowego pejzażu w panoramie „Berezyna”. Ukończone dzieło w kwietniu 1896 roku wystawiono w Berlinie, a w kolejnych latach w Warszawie, Kijowie i w Moskwie. Potem to ogromne płótno, zwinięte na wałki, niszczało w Krakowie. W 1907 roku Kossakowie pocięli je na części, które sprzedawali jako oddzielne obrazy.

Julian Fałat - Berezyna

Julian Fałat – Odwrót spod Berezyny

Krajobrazy z niewielkim motywem rodzajowym przedstawiane w różnych porach dnia i roku, były stałym tematem malarstwa Romana Kochanowskiego. Oto kilka jego pejzaży zimowych.

Roman Kochanowski – Krajobraz zimowy

Roman Kochanowski – Nad strumieniem

Roman Kochanowski - Zima

Roman Kochanowski – Pejzaż zimowy

Zawsze mnie intrygowało malarstwo Jacka Malczewskiego. Niestety nie ma w jego dorobku zimowych krajobrazów, ale jeden obraz, na którym występuje motyw zimy zasługuje na uwagę. To symboliczna praca „Sztuka w zaścianku”.

Jacek Malczewski – Sztuka w zaścianku

Nie wiem jaka jest symbolika obrazu, ale domyślam się, że może mieć ona związek z powracającym w twórczości Malczewskiego wątkiem dotyczącym powołania artysty i roli sztuki w życiu.

Antoni Piotrowski – Zima

Antoni Piotrowski  uprawiał malarstwo historyczne i rodzajowe. Był też portrecistą. Na kilku jego obrazach występują sceny rozgrywające się zimową porą.

Antoni Piotrowski - Kruchy lód

Antoni Piotrowski - Gość

Zimę w tle można też spotkać w scenach rodzajowych z życia wsi oraz na obrazach o tematyce powstańczej w twórczości malarza realisty Józefa Ryszkiewicza.

Józef Ryszkiewicz – Konwój rannych

Józef Ryszkiewicz – Kosynierzy

Józef Ryszkiewicz – Sanna

 Zimowe pejzaże malował między innymi jeden z głównych przedstawicieli polskiego modernizmu i czołowy reprezentant symbolizmu - Jan Stanisławski.

Jan Stanisławski - Zima

Jan Stanisławski, nazywany poetą pejzażu, jednym pociągnięciem pędzla, syntetyczną plamą barwną i z zastosowaniem oszczędnych oraz prostych motywów, potrafił w niewielkim wycinku krajobrazu wywołać wrażenie, specyficzne dla każdej z pór roku, w tym również dla zimy. 

Jan Stanisławski – Pejzaż zimowy

Jan Stanisławski – Park w Zakopanem

Jan Stanisławski – Zakopane w zimie

Zapraszam na część drugą prezentacji (luty 2012)