Fragmentarycznie i w uproszczeniu przedstawione instrumenty muzyczne były częstym tematem kompozycji Tytusa Czyżewskiego - ekspresjonisty oraz formisty, eksperymentującego też z kubizmem, dadaizmem i surrealizmem.
Tytus Czyżewski – Martwa natura ze skrzypcami
Malarstwo Czyżewskiego cechuje stale obecny pastisz i groteska. Muzyczne rytmy oddaje również powracający wielokrotnie w jego sztuce temat tańca. Niestety, nie znalazłam żadej pracy artysty z motywem tańca.
Henryk Uziembło - malarz i grafik, tworzył sceny rodzajowe, portrety oraz pejzaże. Zajmował się też sztuką dekoracyjną, projektował witraże i mozaiki.
Leopold Gottlieb ulegając wpływom secesji, tworzył na początku swojej drogi artystycznej symboliczne kompozycje figuralne i podejmował tematykę religijną. W późniejszej twórczości nawiązywał do kubizmu, wypracowując w końcu własny styl, w którym, jak widać na powyższej pracy, rytm kompozycji współgra z harmonijnie zestawionymi rozbielonymi barwami.
W podobnej manierze były utrzymane litografie Leopolda Gottlieba. Isadora Duncan - to słynna amerykańska tancerka, która stworzyła oryginalny, niepowtarzalny styl, oparty na własnej filozofii. Widziała w tańcu wyraz wolnej myśli i sprzeciwiała się ograniczeniom, jakie narzucał taniec klasyczny. Wywarła duży wpływ na całokształt sztuki scenicznej i na wygląd tancerzy. Odrzuciła klasyczne tutu i baletki, tańcząc boso i w greckiej tunice z rozpuszczonymi włosami. W ówczesnym czasie było to szokującą innowacją. Jej życie prywatne też pełne było skandali. Między innymi wpływ na to miało to, że była biseksualna. Słynny był jej romans z rosyjskim poetą Siergiejem Jesieninem, wiele lat młodszym od niej, którego później poślubiła. Zginęła podczas jazdy wyścigowym kabrioletem, gdy jej szal wkręcił się w koła.
Temat muzyczny jest obecny na obrazach polskiego kubisty i malarza dzieci - Tadeusza Makowskiego. Najsłynniejszym obrazem z tym motywem jest „Kapela dziecięca”. Bez zbędnej drobiazgowości, a mimo to szczegółowo, odmalował tutaj artysta nie tylko muzykujące dzieci, ale i dziewczęta wyglądające przez okno, klatkę z kanarkiem i koguta na płocie.
Prace Brandela pełne są fantazji, symboli i erotyzmu. Widać to między innymi na dwóch zaprezentowanych akwafortach artysty z motywem muzycznym.
Henryk Uziembło - Taniec
Henryk Uziembło - malarz i grafik, tworzył sceny rodzajowe, portrety oraz pejzaże. Zajmował się też sztuką dekoracyjną, projektował witraże i mozaiki.
Leopold Gottlieb – Tańczący
Leopold Gottlieb ulegając wpływom secesji, tworzył na początku swojej drogi artystycznej symboliczne kompozycje figuralne i podejmował tematykę religijną. W późniejszej twórczości nawiązywał do kubizmu, wypracowując w końcu własny styl, w którym, jak widać na powyższej pracy, rytm kompozycji współgra z harmonijnie zestawionymi rozbielonymi barwami.
Leopold Gottlieb – Isadora Duncan
W podobnej manierze były utrzymane litografie Leopolda Gottlieba. Isadora Duncan - to słynna amerykańska tancerka, która stworzyła oryginalny, niepowtarzalny styl, oparty na własnej filozofii. Widziała w tańcu wyraz wolnej myśli i sprzeciwiała się ograniczeniom, jakie narzucał taniec klasyczny. Wywarła duży wpływ na całokształt sztuki scenicznej i na wygląd tancerzy. Odrzuciła klasyczne tutu i baletki, tańcząc boso i w greckiej tunice z rozpuszczonymi włosami. W ówczesnym czasie było to szokującą innowacją. Jej życie prywatne też pełne było skandali. Między innymi wpływ na to miało to, że była biseksualna. Słynny był jej romans z rosyjskim poetą Siergiejem Jesieninem, wiele lat młodszym od niej, którego później poślubiła. Zginęła podczas jazdy wyścigowym kabrioletem, gdy jej szal wkręcił się w koła.
Tadeusz Makowski - Kapela dziecięca
Temat muzyczny jest obecny na obrazach polskiego kubisty i malarza dzieci - Tadeusza Makowskiego. Najsłynniejszym obrazem z tym motywem jest „Kapela dziecięca”. Bez zbędnej drobiazgowości, a mimo to szczegółowo, odmalował tutaj artysta nie tylko muzykujące dzieci, ale i dziewczęta wyglądające przez okno, klatkę z kanarkiem i koguta na płocie.
Tadeusz Makowski – Chłopcy z fujarkami
Tadeusz Makowski – Dzieci z trąbą
Tadeusz Makowski – Kobziarze
Tadeusz Makowski – Seans muzyczny
Tadeusz Makowski - Jazz
Temat muzyczny jest obecny w bardzo dużym stopniu na obrazach Vlastimila Hofmana - przedstawiciela późnego okresu symbolizmu młodopolskiego. Częstym motywem jego prac są dzieci, nierzadko grające na różnych ludowych instrumentach – gęślikach, fujarkach czy multankach.
Vlastimil Hofman - Wiejski grajek
Vlastimil Hofman - Melodia smutku
Vlastimil Hofman - Dziecko ze skrzypcami
Vlastimil Hofman - Muzykant
Vlastimil Hofman - Gęślarka
Vlastimil Hofman - Janko muzykant
Vlastimil Hofman - Pastuszek
Vlastimil Hofman – Dziewczynki grające na multankach
Vlastimil Hofman - Mali muzykanci
Vlastimil Hofman - Mali muzykanci
Wyróżnikiem wczesnej twórczości Hofmana był motyw Madonny z Dzieciątkiem - radosnej albo melancholijnej i przebranej w ludowy strój, ukazanej na tle idyllicznego pejzażu. Przykładem tego jest obraz „Koncert”.
Vlastimil Hofman – Koncert
Vlastimil Hofman – Zimowa melodia
Vlastimil Hofman - Muzykanci
Tematyka obrazów Witolda Wojtkiewicza - przedstawiciela polskiego modernizmu oraz ekspresjonizmu, szczególnie tych malowanych po 1905 roku oscyluje też wokół świata dzieci, ich fantazji, wizji i przeżyć. Przykładem tego jest między innymi słynny „Korowód”.
Witold Wojtkiewicz - Korowód dziecięcy
Jest to typowy dla Wojtkiewicza obraz. Tytułowy korowód jest esowatym sznurem postaci dzieci, przypominających marionetki o zniekształconych twarzach i pustych oczach. Dynamikę tanecznego korowodu wzmagają barwne kontrasty. Z ciemnym niebem zderza się ciepła kolorystyka ziemi oraz stroje dzieci przełamane bielą i jasnym różem. Ta praca artysty przypomina bardzo taniec chochołów w „Weselu” Wyspiańskiego.
Konstanty Brandel - Taniec
Konstanty Brandel, działający głównie w Paryżu, to malarz, ale przede wszystkim jeden z najwybitniejszych polskich grafików XX wieku, reprezentujący nurt symboliczny w polskiej sztuce. Jego twórczość zdominowały techniki graficzne metalowe, ale uprawiał również drzeworyt i monotypię.
Konstanty Brandel - Wiolonczela
Prace Brandela pełne są fantazji, symboli i erotyzmu. Widać to między innymi na dwóch zaprezentowanych akwafortach artysty z motywem muzycznym.
Władysław Skoczylas - Taniec
W świecie grafiki znany jest również Władysław Skoczylas - uważany za twórcę nowoczesnej polskiej szkoły drzeworytu. Artysta zafascynowany był sztuką Podhala, co znalazło swoje odbicie w jego grafikach. Motyw góralskiego muzykowania i tańca jest na nich bardzo częsty.
Władysław Skoczylas - Taniec z ogniem
Doskonałość prac Władysława Skoczylasa polega na świetnym rysunku, utrwalającym postacie w ruchu i na zrytmizowaniu jego elementów, co było jednym z ulubionych ujęć artysty. Widzimy to na obrazie „Taniec z ogniem.”.
Władysław Skoczylas - Zbójnicki
Władysław Skoczylas - W murowanej piwnicy
Eugeniusz Zak – Chłopiec ze skrzypcami
W Polsce tworzyło wielu wybitnych malarzy pochodzenia żydowskiego. Jednym z nich był Eugeniusz Zak. W swojej twórczości artysta ten sięgał do dawnej sztuki i w sposób dekoracyjny ją przekształcał. Muzycy i tancerze byli dość częstym motywem jego obrazów.
Eugeniusz Zak – Młodzieniec z mandoliną
Motywem obrazów Eugeniusza Zaka są również komedianci. Artysta namalował szereg wizerunków arlekinów i pierrotów, przedstawionych często z muzycznymi instrumentami, charakteryzujących się miękką, linearną stylizacją.
Eugeniusz Zak – Lutnista
W obrazach Eugeniusza Zaka pobrzmiewa niekiedy ton żartobliwy, niemal groteskowy, wzmocniony przez manieryczną pozę modeli.
Eugeniusz Zak - Akordeonista
Eugeniusz Zak - Tancerka i gitarzysta
Lutnista i wiotka sylwetka dziewczyny w tanecznej pozie, poddane swoistej stylizacji, mają wydłużone proporcje. Było to dosyć znamienne w twórczości Zaka, zwłaszcza na wizerunkach tancerzy, arlekinów i pierrotów.
Eugeniusz Zak - Tancerz
Pochodzenia żydowskiego był również wybitny malarz Roman Kramsztyk. Artysta mieszkający na stałe w Paryżu, przyjeżdżał co roku do Warszawy, żeby odwiedzić rodzinę. Tak było i 1939 roku. Malarza zastał w Polsce wybuch wojny, zmuszając go do zamieszkania w getcie. Dzieląc los swoich współbraci, został artystycznym kronikarzem wstrząsających scen z życia tej dzielnicy. Mimo propozycji pomocy, między innymi od Jarosława Iwaszkiewicza, getta nie opuścił. Zginął podczas pierwszej akcji jego likwidacji.
Roman Kramsztyk – Martwa natura ze skrzypcami
Leon Lewkowicz – Szkoła cygańska (detal)
Zbigniew Pronaszko – Mężczyzna z gitarą
Romanowi Kramsztykowi - tej niezwykłej i tragicznej postaci, poświęcił swój utwór Jacek Kaczmarski. Oto jego fragment.
Kredka Kramsztyka
Ja, co zdołałam wynieść z getta
Szkice na kartkach z kalendarza
Wiem, jak potrafi życie stwarzać
W słabnącej dłoni zwykła kredka.
Sangwina barwy zeschłej krwi
Ożywia na papierze twarze
Wiecznie stężałe od przerażeń
Dobiegających końca dni.
A Kramsztyk umrzeć ma na schodach.
W pośpiechu niedobity malarz.
Jeszcze ostatni skarb ocala
Gdy mi ogryzek kredki podał.
On wiarą w świat już się nie łudził
Znał Nowe Jorki i Paryże.
Wiedząc, że śmierć jest coraz bliżej
Rzekł - Rysuj ludzi.
Leon Lewkowicz – Starzec ze skrzypcami
Leon Lewkowicz – Cyganie
Ja, co zdołałam wynieść z getta
Szkice na kartkach z kalendarza
Wiem, jak potrafi życie stwarzać
W słabnącej dłoni zwykła kredka.
Sangwina barwy zeschłej krwi
Ożywia na papierze twarze
Wiecznie stężałe od przerażeń
Dobiegających końca dni.
A Kramsztyk umrzeć ma na schodach.
W pośpiechu niedobity malarz.
Jeszcze ostatni skarb ocala
Gdy mi ogryzek kredki podał.
On wiarą w świat już się nie łudził
Znał Nowe Jorki i Paryże.
Wiedząc, że śmierć jest coraz bliżej
Rzekł - Rysuj ludzi.
Pochodzenia żydowskiego był również Leon Lewkowicz. W okresie międzywojennym miał pracownię na krakowskim Kazimierzu. Artysta malował głównie portrety.
Leon Lewkowicz – Mały muzykant
Leon Lewkowicz związany był tematycznie ze środowiskiem żydowskim, ale portretował również Cyganów.
Leon Lewkowicz – Szkoła cygańska
Leon Lewkowicz – Szkoła cygańska (detal)
Czołowym reprezentantem formistycznej awangardy był Zbigniew Pronaszko. Artysta czerpał również inspiracje z kubizmu i sztuki podhalańskiej. Motyw muzyczny jest obecny w jego twórczości na portretach, martwych naturach oraz w scenach symbolicznych.
Zbigniew Pronaszko – Mężczyzna z gitarą
Zbigniew Pronaszko – Mężczyzna z gitarą
Zbigniew Pronaszko – Gitarzysta
Zbigniew Pronaszko – Skrzypek
Zbigniew Pronaszko – Dziewczyna z gitarą
W latach 30-tych dominujące w malarstwie Zbigniewa Pronaszki stało się zainteresowanie kolorem Zwracając się ku koloryzmowi, artysta dążył do syntezy barw. Ograniczał je do kilku podstawowych, wydobywając z nich wielkie bogactwo odcieni. W ostatnim okresie twórczości rozjaśnił paletę barwną.
Zbigniew Pronaszko – Kobieta z gitarą
Zbigniew Pronaszko – Skrzypce i kwiaty
Instrumenty muzyczne, szczególnie gitara i skrzypce, były dość częstym motywem martwych natur Zbigniewa Pronaszki.
Zbigniew Pronaszko – Martwa natura z owocami, zającem i gitarą
Znanym malarzem był również ekspresjonista Andrzej Pronaszko – młodszy brat Zbigniewa. We wczesnej fazie twórczości na artystę oddziaływała sztuka Młodej Polski. Jego pierwsze prace były stylistycznie pokrewne malarstwu symbolicznemu.
Andrzej Pronaszko – Scena symboliczna
Andrzej Pronaszko – Scena symboliczna
Tematem prac Andrzeja Pronaszki były między innymi martwe natury. Podobnie jak u jego brata, często ich element stanowią muzyczne instrumenty.
Andrzej Pronaszko – Martwa natura ze skrzypcami
W późniejszym okresie twórczości Andrzej Pronaszko poszedł w stronę koloryzmu, formizmu i konstruktywizmu.
Andrzej Pronaszko – Sprzedawca instrumentów muzycznych
Ciąg dalszy w części 4
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz