Motyw macierzyństwa w malarstwie polskim - część druga

Motyw macierzyństwa występuje często na obrazach Włodzimierza Tetmajera. Są to portrety żony artysty z dziećmi, obrazy rodzajowe i Madonny.

Włodzimierz Tetmajer – Żona artysty z synem Kazimierzem

Włodzimierz Tetmajer – Dorobek (rodzina malarza)

Włodzimierz Tetmajer – Żona malarza z dziećmi

Włodzimierz Tetmajer – Żniwa (detal)

Włodzimierz Tetmajer – Święta rodzina (detal)

Matka Boska na tym obrazie Tetmajera jest prostą chłopką.

Włodzimierz Tetmajer – Madonna

Pisałam już o tym w galerii obrazów z motywem dziecka, że z pracowni Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach korzystało kilku artystów, zwłaszcza Ci, którzy ulegli tak zwanej chłopomanii. Należał do nich między innymi Wincenty Wodzinowski.

Wincenty Wodzinowski – Matka karmiąca dziecko

Wincenty Wodzinowski – Matka z dzieckiem

Wincenty Wodzinowski – Matka przy dziecku

Wincenty Wodzinowski - Kobieta wiejska z dzieckiem

Wincenty Wodzinowski - Kobieta z dzieckiem

Wincenty Wodzinowski – Chłopiec wręczający kwiaty matce

Najbardziej znanymi obrazami z motywem macierzyństwa są na pewno prace Stanisława Wyspiańskiego – jednego z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego modernizmu. W wielu domach można spotkać ich reprodukcje. Artysta wiele razy podejmował ten temat, tęskniąc za wcześnie utraconą matką.

Stanisław Wyspiański - Macierzyństwo

Obraz utrzymany w ciepłych, pastelowych kolorach, przedstawia żonę Wyspiańskiego karmiącą piersią małego Stasia. Ukazuje miłość i pełny związek matki z dzieckiem. Tę niezwykłą więź widzimy na wszystkich dziełach malarza poświęconych macierzyństwu.

Stanisław Wyspiański - Macierzyństwo

Stanisław Wyspiański – Macierzyństwo

Stanisław Wyspiański – Macierzyństwo

Na wszystkich obrazach przedstawiających matkę karmiącą piersią, Wyspiański wspaniale oddaje nastrój tej intymnej chwili.

Stanisław Wyspiański - Żona z synem Stasiem

Obraz ukazuje żonę Stanisława Wyspiańskiego, która pełna matczynej miłości, tuli w swoich ramionach najmłodszego synka Stasia. Miłość i ten intymny związek matki z dzieckiem, wyraża tutaj pełnię prawdziwego macierzyństwa.

Stanisław Wyspiański - Żona z synkiem Stasiem

Stanisław Wyspiański – Żona malarza z córeczką

Stanisław Wyspiański – Macierzyństwo

Młodopolskich artystów fascynowało macierzyństwo w aspekcie samego misterium narodzin, postrzegane jako znak tajemniczej potęgi życia. Jego pierwowzorem była Matka Boska z Dzieciątkiem. W pracowni Stanisława Wyspiańskiego również powstawały Madonny.

Stanisław Wyspiański – Wiejska Madonna

Stanisław Wyspiański – Madonna z Dzieciątkiem

Stanisław Wyspiański - Caritas (Miłość)

Ta kompozycja jest fragmentem większego niezrealizowanego projektu witraża „Polonia”, ale stała się samodzielnie traktowanym obrazem. Madonna przekształciła się tutaj w alegorię Caritas. Te decyzję podjął sam Wyspiański, powodowany licznymi zamówieniami kolekcjonerów. Było to powodem ostrej krytyki. Artyście zarzucano, że uzwyczajnił Madonnę, że nadał jej świecki charakter, przedstawiając kobietę z ludu. Nie wszyscy jednak tak uważali, twierdząc, że malarz podniósł macierzyństwo do godności wielkiego misterium.

Józef Mehoffer – Madonna

Józef Mehoffer – czołowy malarz Młodej Polski współdziałał ze Stanisławem Wyspiańskim w tworzeniu witraży i polichromii.

Aleksander Augustynowicz - Macierzyństwo

Aleksander Augustynowicz – uczeń Jana Matejki pozostał na uboczu nowoczesnej sztuki, w kręgu maarstwa akademickiego. Uznanie zdobył jako portrecista, ale malował również obrazy rodzajowe o tematyce wiejskiej.

Aleksander Augustynowicz – Ukrainka karmiąca dziecko

Ze środowiskiem awangardy postimpresjonistycznej związany był Jan Mirosław Peszke – malarz, rysownik i grafik, ceniony dawniej w Paryżu, obecnie zapomniany w Polsce, w związku z czym jego obrazy są rzadkością.

Jan Mirosław Peszke – Macierzyństwo

Jan Mirosław Peszke – Macierzyństwo

Jan Mirosław Peszke – Matka z dzieckiem

Władysław Jarocki to piewca folkloru huculskiego i tatrzańskiego. Okazuje się, że także interesowało go życie Cyganów.

Władysław Jarocki – Cyganki

Motyw macierzyństwa podejmowała często Mela Muter – malarka pochodzenia żydowskiego. Była ona jedną z ciekawszych postaci świata artystycznego na przełomie XIX i XX wieku.

Mela Muter - Macierzyństwo

Mela Muter – Macierzyństwo

 Mela Muter - Macierzyństwo

Mela Muter – Matka z dzieckiem

Mela Muter – Macierzyństwo

Mela Muter – Macierzyństwo

Mela Muter – Macierzyństwo

Mela Muter – Matka z dziećmi

Vlastimil Hofman - przedstawiciel późnego okresu młodopolskiego symbolizmu, to autor wielu Madonn. Malował je w niekonwencjonalny sposób, jak sceny rodzajowe z życia prostych ludzi.

Vlastimil Hofman - Madonna

Madonny Vlastimila Hofmana to proste matki z ludu, odziane w ludowe stroje. Zainteresowanie malarza tematami religijnymi, zwłaszcza wątkiem maryjnym, znajduje wyraz w całej jego twórczości.

Vlastimil Hofman - Koronacja Madonny

Tutaj Hofman pokazał scenę koronacji Madonny, którą przeniósł w swojski krajobraz, nadając jej liryczny, kameralny charakter. Madonna jest  wiejską dziewczyną w ludowym stroju. Wydaje się jakby była częścią polnej kapliczki. Koronują ją rzeźbione drewniane figury Chrystusa i Boga Ojca. Świadkami tego wydarzenia jest tylko dwoje wiejskich dzieci.

Vlastimil Hofman - Madonna ze szpakiem

Wpisana w trójkąt scena, wykazuje wyraźny związek z tradycją renesansową. Na ręce Madonny, ubranej w prosty, ludowy strój i ukazanej w swojskim krajobrazie, siedzi szpak. Można to uznać za nawiązanie do obrazu Rafaela Santi - „Madonna ze szczygłem”. W chrześcijańskiej ikonografii szczygieł jest symbolem męki Pańskiej. Niestety nie wiem, co symbolizuje szpak. Motyl siedzący na łodydze chwastu, to symbol Zmartwychwstania. Święty Jan ubrany jak panicz, jest postacią jakby z innej bajki. Ma narzuconą na ramiona futrzaną kamizelkę, co jest zgodne z ewangelicznym opisem że nosił odzienie z sierści wielbłądziej.

Vlastimil Hofman - Madonna

Vlastimil Hofman – Madonna

Vlastimil Hofman - Madonna

Vlastimil Hofman - Matka z synem

Vlastimil Hofman – Macierzyństwo

Vlastimil Hofman – Matka z córką

Vlastimil Hofman – Matka z dziećmi

Vlastimil Hofman - Matka z synkiem

Reprezentantantem folklorystycznego nurtu w sztuce Młodej Polski  był również Kazimierz Sichulski – malarz i grafik. Znane jest jego zainteresowanie oraz fascynacja kulturą huculską.

Kazimierz Sichulski - Madonna huculska

Kazimierz Sichulski - Wiosna

Jest to część tryptyku pod takim samym tytułem. Kazimierz Sichulski dość często stosował tę formę malarstwa w swojej twórczości.

Henryk Uziembło - Hucułki

Henryk Uziembło – malarz, grafik i projektant, malował  pejzaże, sceny rodzajowe i portrety dziewczyn wiejskich. Zajmował się też projektowaniem witraży, tworzył mozaiki i uprawiał ścienne malarstwo dekoracyjne.

Fryderyk Pautsch – Matka z dzieckiem

Fryderyk Pautsch malował sceny rodzajowe i pełne wyrazu portrety. On też interesował się folklorem, zwłaszcza podhalańskim i huculskim.

Fryderyk Pautsch – Matka z dzieckiem

Feliks Michał Wygrzywalski zafascynowany był kulturą orientalną. Urzekł mnie jego obraz „Karmiąca dziecko”.

Feliks Michał Wygrzywalski – Karmiąca dziecko

Adam Setkowicz - popularny pejzażysta, zasłynął z tego, iż sceny rodzajowe umieszczał na tle rodzimych krajobrazów polskiej wsi, lasów i pól. W takiej scenerii są też jego Madonny.

Adam Setkowicz – Matka Boska Zielna

Adam Setkowicz – Matka Boska wśród łąk

Autorem Madonny na witrażu  jest Antoni Procajłowicz - grafik, ilustrator książek i malarz tworzący w stylu secesji.

Antoni Procajłowicz – Madonna (fragment witraża)

A to Madonna wybitnego drzeworytnika – Władysława Skoczylasa.

Władysław Skoczylas – Madonna w lelujach

Skoczylas był czołowym drzeworytnikiem, ale do mnie bardziej przemawiają dzieła innego wybitnego grafika - Władysława Żurawskiego. Jest on autorem „Madonny z królikiem”, nawiązującej do słynnego obrazu Tycjana.

 Władysław Żurawski – Madonna z królikiem

W dorobku wybitnego kubisty Tadeusza Makowskiego – malarza dzieci, znalazłam tylko  jeden obraz matki z dzieckiem.

Tadeusz Makowski – Młoda matka z dzieckiem

Głównym motywem malarstwa Stanisława Gałka były pejzaże tatrzańskie. Artysta znany był także jako marynista, portrecista, rzeźbiarz oraz projektant kilimów. Stąd zapewne i w jego twórczości znalazłam tylko jeden wizerunek matki z dzieckiem.

Stanisław Gałek – Matka z córką

Kluczowym motywem obrazów kolorysty Jerzego Fedkowicza była martwa natura, zawierająca prawie zawsze kwiaty.

Jerzy Fedkowicz – Macierzyństwo

Na portretach artysty dość schematyczna postać wypełnia niemal cały kadr, stapiając się z tłem, co widać na obrazie „Macierzyństwo”.

Konstanty Mackiewicz – Matka z dzieckiem

Konstanty Mackiewicz znany jest głównie z dekoracyjnych martwych natur oraz pejzaży malowanych w konwencji koloryzmu. Jego obrazy charakteryzuje duża różnorodność konwencji artystycznych. (kubizm, futuryzm, konstruktywizm, ekspresjonizm, impresjonizm).

Eugeniusz Eibisch – Matka z dziećmi

Eugeniusz Eibisch - wybitny kolorysta, malował portrety dziewcząt i kobiet w różnym wieku, a jego pełna temperamentu twórczość miała charakter bardzo soczysty, wręcz barokowy.

Zapraszam na dalszy ciąg do części trzeciej.