Dziecko w polskim malarstwie cz. IV

Kazimierz Sichulski - to reprezentant nurtu folklorystycznego w sztuce Młodej Polski i malarz, który nawiązywał w swojej twórczości również do obrzędów religijnych. Dziełem tego artysty, będące przykładem tego wątku jest „Niedziela palmowa”. Bohaterami obrazu są dzieci niosące palmę. Jest on środkową częścią tryptyku, których artysta ma w swoim dorobku kilka.

Kazimierz Sichulski – Niedziela palmowa

Kazimierz Sichulski - Dziewczynki Huculskie (lewy panel tryptyku)

Kazimierz Sichulski – Chłopcy huculscy (prawe skrzydło tryptyku)

Kazimierz Sichulski był zafascynowany folklorem huculskim, stąd więc na jego obrazach można oglądać Hucułów w różnym wieku. Również dzieci. Najbardziej znany jest „Gęsiarek”.

Kazimierz Sichulski – Gęsiarek

Kazimierz Sichulski – Chłopiec huculski

Dziecko było bardzo częstym motywem twórczości Vlastimila Hofmana – jednego z najwybitniejszych polskich malarzy XX wieku, który reprezentował symboliczno-alegoryczny nurt w malarstwie.

Vlastimil Hofman – Autoportret z dziewczynką w wieńcu

Vlastimil Hofman – Minął wiek złoty uczyć się trzeba

Hofman dość często podejmował w swoich obrazach tematykę rodzajową, do której można zaliczyć także obrazy o treściach symboliczno - baśniowych oraz patriotyczno - historycznych. Specjalnością artysty stały się również portrety dziecięce. Powstało ich bardzo dużo, zwłaszcza w latach dwudziestych XX wieku.

Vlastimil Hofman – Chłopiec

Vlastimil Hofman – Portret chłopca

Dzieci na obrazach Vlastimila Hofmana dość często trzymają w rękach kwiaty albo ptaszki.

Vlastimil Hofman – Dziewczynka z kwitnącą gałązką

Vlastimil Hofman – Anioł z kwiatem

Vlastimil Hofman – Chłopiec z kawką

Vlastimil Hofman – Dziewczynki z martwym ptaszkiem

Vlastimil Hofman – Chłopcy z glinianym ptaszkiem

Vlastimil Hofman – Portret chłopca

Vlastimil Hofman – Wieniec z jarzębiny

Dzieci chyba najbardziej zdominowały świat malarski Tadeusza Makowskiego. Były to najczęściej dzieci wiejskie. One najpełniej zbliżały artystę do natury, prostoty i szczerości.

Tadeusz Makowski – Chłopiec na łóżku

Tadeusz Makowski – Dzieci pod drogowskazem

Dzieci Tadeusza Makowskiego obdarzone są kształtem drewnianej kukiełki, jakby były wystrugane kozikiem przez ludowego twórcę. Mają rysy uproszczone, ledwo zarysowane.

Tadeusz Makowski – Powrót ze szkoły

Twórczość Tadeusza Makowskiego cechuje wielka umiejętność nasycenia zgeometryzowanej, nawet bardzo skrajnie uproszczonej postaci ludzkiej, niebywale głębokim życiem wewnętrznym, ekspresją spojrzeń, ruchów i gestów.

Tadeusz Makowski – Mała modelka

Tadeusz Makowski – Dzieci z psem

Tadeusz Makowski – Powrót ze spaceru

I jeszcze kilka uroczych portrecików dziecięcych.

Tadeusz Makowski - Dziewczynka w białym kapeluszu

Tadeusz Makowski - Mała Gioconda

Tadeusz Makowski – Dziewczynka blond

Tadeusz Makowski - Dziewczynka w kapeluszu

Tadeusz Makowski – Dziewczynka

Tadeusz Makowski – Dziewczynka z gruszkami

Tadeusz Makowski – Chłopiec w czapce

Dosyć często malował dzieci Eugeniusz Zak - polski malarz i rysownik żydowskiego pochodzenia. Artysta wypracował swój indywidualny styl pełen zadumy, melancholii i nostalgii, odznaczający się swoistą dekoracyjnością oraz kolorystyką.

Eugeniusz Zak – Pijący chłopiec

Zak - to jeden z najciekawszych twórców, próbujących w dobie kierunków awangardowych połączyć miłość do klasycznej sztuki dawnej, z poszukiwaniami nowoczesnej formy, co ukształtowało jego niepowtarzalny styl.

Eugeniusz Zak – Dziewczynka bretońska

Nietuzinkowe portrety, w tym dziecięce, tworzył Stanisław Ignacy Witkiewicz - Witkacy, niezwykła indywidualność artystycznego i intelektualnego zarazem życia Polski międzywojennej.

Witkacy – Stasia

Witkacy – Anna Nawrocka

Witkacy w roku 1925 stworzył jednoosobową firmę portretową. Charakterystyczną cechą wizerunków, które wówczas powstawały w jego pracowni, było oznaczanie ich różnymi znakami obok sygnatury. Artysta podzielił je na 5 typów (od A do E), w zależności od usytuowania na skali : Naturalizm – Czysta Forma.

Witkacy – Anna Nawrocka

Typ A – to wizerunek dokładny, bez przerysowań i karykatury. Te porterty posiadały zazwyczaj fantastyczne tło (dziwne postacie zwierzęce i bujną, niespotykaną roślinność). Typ B, który widzimy powyżej, to również dokładne ujęcie portretowanego, jednak z niewielką już dozą podkreślenia jego charakterystycznych cech.

Witkacy – Anna Nawrocka

Ten portret, jak widzimy, oznaczony jest literą „E”. Ów typ to zupełna dowolność w portretowaniu - czysta forma.

Witkacy – Izabela Nawrocka

Oprócz głównych typów były również portrety będące połączeniem dwóch kategorii, na przykład B+E, jak na portrecie Izabeli Nawrockiej.

Witkacy – Jerzy Komorowski (w wieku 11 lat)

Witkacy bardzo często na swoich portretach dopisywał pod wpływem czego tworzył lub z jakich używek nie korzystał malując dane dzieło. Litery NP, które artysta umieścił na trzech powyższych portretach, oznaczają, że podczas ich malowania nie palił, a liczby 33 - 34 na tym ostatnim wizerunku, odnoszą się do ilości dni niepalenia.

Witkacy – Leszek Komorowski (w wieku 7 lat)

Typ C przeznaczony był głównie dla przyjaciół i znajomych, a charakteryzował się dość dużą dozą karykatury. Inne dopiski informowały pod wpływem jakich używek były malowane. Typ D oznaczał to samo co kategoria C. Portrety te powstawały jednak bez pomocy jakichkolwiek środków odurzających.

Zbigniew Pronaszko – Jaś

Jednym z najciekawszych artystów polskich pierwszej połowy XX wieku, był również Zbigniew Pronaszko – malarz, rzeźbiarz, ilustrator, scenograf, grafik. Odwaga w eksperymentowaniu z formą i barwą spowodowała, że wielowątkowy dorobek tego twórcy okazał się w wielu aspektach przełomowy dla sztuki polskiej.

Zbigniew Pronaszko – Chłopcy z koszem owoców

Zbigniew Pronaszko – Dwoje dzieci

Zbigniew Pronaszko – Brzdąc

Leon Lewkowicz – Portret chłopca

Leon Lewkowicz to malarz pochodzenia żydowskiego. W latach międzywojennych miał swoją pracownię w Krakowie na Kazimierzu.

Leon Lewkowicz – Portret dziewczynki

Żoną Wojciecha Weissa, była również malarka – Irena Weiss, która tworzyła pod pseudonimem Aneri. W jej twórczości dominowały pejzaże i martwe natury, ale nie brak w jej dorobku również portretów, w tym także dzieci.

Aneri – Hanusia z jabłkiem

Hanusia to córka państwa Weissów, która w przyszłości została wybitnym lekarzem – współtwórcą polskiej alergologii.

Aneri – Stefan Drobner

Aneri – Zdzisław Drobner

Aneri – Rozbawione dzieci

Tę wybitnie utalentowaną oraz popularną artystkę lat międzywojennych, nazwano księżniczką polskiego malarstwa, czarodziejką i boginką słowiańską. Chodzi tu o Zofię Stryjeńską, która obdarzona była nie tylko uzdolnieniami plastycznymi, ale również błyskotliwą inteligencją, poczuciem humoru oraz wdziękiem osobistym.

Zofia Stryjeńska – Dziewczynka z piernikiem

Twórczość Zofii Stryjeńskiej wyróżniała się indywidualnym, dosyć łatwo rozpoznawalnym stylem, nawiązującym do historii i folkloru.

Zofia Stryjeńska – Dziewczynka ze świecą

Z kulminacyjnego okresu twórczości Stryjeńskiej pochodzi cykl obrazów „Młoda wieś polska”, który stanowi apologię urody wiejskiego życia i młodości. Należą do niego między innymi i wizerunki wiejskich dzieci. Te urocze portreciki dziecięce wywodzą się także z tradycji lirycznych portretów mistrzowsko kreślonych pastelami przez Stanisława Wyspiańskiego.

Zofia Stryjeńska – Chłopiec z kubkiem

Zofia Stryjeńska – Dziewczynka z kotem

Portrety dziewczynek w różnym wieku, malował Eugeniusz Eibisch - wielki klasyk, kolorysta. Jego pełna temperamentu twórczość, miała charakter bardzo soczysty, wręcz barokowy.

Eugeniusz Eibisch – Dziewczynka przy stole

Eugeniusz Eibisch – Śpiąca dziewczynka

Eugeniusz Eibisch – Dziewczynka z parasolką

Legendą współczesnego malarstwa polskiego stał się Andrzej Wróblewski – zdolny i wrażliwy artysta, przedwcześnie zmarły na serce. Charakterystyczną cechą jego twórczości był ekspresyjny, bezkompromisowy rozrachunek z II wojną światową. Szczególnie wstrząsający jest cykl obrazów „Rozstrzelania”, utrzymanych w zimnej, błękitno - zielonej tonacji. Na kilku z nich widzimy również dzieci.

Andrzej Wróblewski - Rozstrzelanie

Nazwą École de Paris określano grupę malarzy, głównie żydowskiego pochodzenia, działających w Paryżu w pierwszej połowie XX wieku. Do jej grona należał między innymi i tak znamienity artysta jak Marc Chagall, a z Polaków Tadeusz Makowski, Eugeniusz Zak, Eugeniusz Eibisch. Członkiem jej był również Zygmunt Menkes - artysta związany z nurtem ekspresyjnego koloryzmu, prywatnie bliski przyjaciel Marca Chagalla i Eugeniusza Zaka.

Zygmunt Menkes – Ojciec i syn

Znamienne dla stylistyki Menkesa są schematycznie traktowane sylwetki ludzi, gruszkowate zarysy głów, wydłużone szyje modeli i głęboki cień położony wokół oczu, intensyfikujący ich melancholijną ekspresję. Obraz ten należy do późniejszego okresu twórczości artysty, kiedy gama kolorystyczna jego prac uległa zawężeniu do ciemnych brązów i zieleni skontrastowanych z aksamitną czernią.

Zygmunt Waliszewski – Chłopcy i martwa natura

Kolorystycznymi walorami wyróżniają się także obrazy Zygmunta Waliszewskiego - malarza, który najpierw związany był z formistami, dopiero z koloryzmem. Artysta stosował barwy czyste, kładzione odrębnymi uderzeniami pędzla oraz mocną, ekspresyjną linię.

Zygmunt Waliszewski – Chłopiec w czaku

O Jerzym Faczyńskim mówiono, że to twórca posiadający talent wielostronny, bo nie tylko malował i rysował, ale był również poetą oraz projektantem. W każdej dziedzinie wykazywał pełny profesjonalizm.

Jerzy Faczyński – Dwie przyjaciółki

Jerzy Faczyński – Dziewczynka

Jerzy Faczyński – Dwie dziewczynki

Symboliczna twórczość Jerzego Dudy-Gracza – nieżyjącego od kilku już lat malarza, rysownika, scenografa, pedagoga i publicysty, nie zawsze jest dobrze odbierana. Budzi często skrajne emocje. Mówi się o nim - artysta niepokorny, tworzący pod prąd.

Jerzy Duda-Gracz – Portret Agaty

Jerzy Duda-Gracz był znakomitym portrecistą. Jedne wizerunki tworzył z pamięci, na podstawie uprzedniej wnikliwej obserwacji. Do innych życzył sobie obecności modela. ten realistyczny portrecik przedstawia corkę malarza - obecnie reżysera Teatru Słowackiego w Krakowie.

Jerzy Duda-Gracz – Dumka

Dudę-Gracza cenię jako wybitnego malarza, choć nie mogę powiedzieć, że zdeformowane i potworkowate postacie dzieci, występujące dość często na jego obrazach, są źródłem moich estetycznych przeżyć.

Jerzy Duda-Gracz- Majowy poranek

Jerzy Duda-Gracz – Pokusy

Galerię poświęconą dzieciom w malarstwie kończą obrazy młodego, współczesnego malarza, rysownika i grafika - Krzysztofa Iwina. Jego malarstwo trochę surrealistyczne, trochę kubistyczne, przypomina dzieła Witolda Wojtkiewicza i Tadeusza Makowskiego.

Krzysztof Iwin – Hania

Krzysztof Iwin jest absolwentem gdańskiej ASP. Jego obrazy wykonane techniką akrylową i olejną oraz rysunki bardzo mocno działają na psychikę odbiorcy poprzez kolorystykę i emocje bohaterów obrazów.