Malarstwo - moja pasja: Akty w polskim malarstwie

Wiele nagości można spotkać na obrazach największego polskiego symbolisty Jacka Malczewskiego, choć nie wszystkie są aktami w pełnym tego słowa znaczeniu.

Jacek Malczewski – Poranek

Nagie kobiety towarzyszą Malczewskiemu nawet na niektórych autoportretach. Często są to postacie fantastyczne, takie jak harpie i chimery.

Jacek Malczewski – Autoportret

Jacek Malczewski - Wizja

Jacek Malczewski – Starość (część tryptyku „Na drodze życia”)

Jacek Malczewski – Artysta i chimera

Jacek Malczewski – Chimera

Jacek Malczewski - Driady

W dorobku artystycznym Władysława Ślewinskiego - prekursora secesji oraz jednego z ciekawszych postimpresjonistów, wyjątkowym obrazem jest praca przedstawiająca półnagą dziewczynę, rozczesującą kaskadę rudych włosów. Łączy ona secesyjną formę z młodopolską zmysłowością, co w dziełach tego artysty się nie zdarza.

Władysław Ślewiński – Kobieta rozczesująca włosy

Władysław Ślewiński - Akt

Do niedawna nie było jasności kto jest autorem tego aktu, bo nie jest sygnowany. Za tym, że Ślewinski go namalował przemawia ulubiony motyw kobiecych rudych włosów i podobieństwo dziewczyny do modelki, która temu malarzowi pozowała.

Jan Styka – Akt nad brzegiem morza

Jan Styka jest znany jako pomysłodawca i główny wykonawca „Panoramy racławickiej” i innych panoram, ale ten wybitny malarz zajmował się również inną tematyką, między innymi malował akty. Były to najczęściej ilustracje do utworów literackich.

Jan Styka - Eunika przed posągiem Petroniusza

Petroniusz - to bohater „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza. Uwielbiany przez Rzymian uważany był za erudytę i znawcę sztuki, w związku z czym pełnił funkcję doradcy Nerona w sprawach gustu i arbitra elegancji. Będąc bardzo przystojnym mężczyzną, wzbudzał zachwyt kobiet. Jedną z jego kochanek była niewolnica Eunika, w której zakochał się z wzajemnością. Gdy po utracie przychylności cesarza wydano na niego wyrok, razem z ukochaną popełnił samobójstwo podczas wydanej na tę okoliczność uczty.

Jan Styka - Odyseusz w łożu Kirke

Obraz ten nawiązuje do „Odysei” Homera. Odyseusz podczas powrotu z wojny trojańskiej miał wiele przygód. Jedną z nich było zatrzymanie się na wyspie Ajai, na której mieszkała czarodziejka Kirke. Przetrzymała ona Odyseusza przez rok na swojej wyspie, stając się jego kochanką.

Jan Styka - Syreny

Kolejną przygodą Odyseusza było spotkanie z Syrenami, zwodzącymi żeglarzy swoim śpiewem. Sprytny Odys kazał jednak swym ludziom zatkać uszy woskiem. Dzięki temu uniknął rozbicia statku o rafy, na które Syreny naprowadzały okręty.

Jan Styka - Kalipso obiecuje Odyseuszowi nieśmiertelność

Kalipso była nimfą żyjąca na jednej z wysp Morza Śródziemnego. To ona uwięziła Odyseusza na siedem lat i chciała uczynić go nieśmiertelnym. On jednak zamierza wrócić do oczekującej go Penelopy.

Jan Styka - Rozpacz Kalipso

Nie powiodły się jednak plany Kalipso, na rozkaz Zeusa musiała uwolnić Odyseusza, co pogrążyło ją w rozpaczy za utraconym kochankiem.

Jan Styka - Pokusy

Obraz ten nawiązuje do popularnego motywu ikonograficznego z kuszeniem św. Antoniego przez złego ducha.

Jan Styka – Hermes i Afrodyta

Jan Styka – U źródła

Jan Styka - Polikasta

Według jednej z wersji, Polikasta była żoną syna Odyseusza i Penelopy - Telemacha.

Jan Styka - Akt kobiety z kozami

Jan Styka - Akt

Piękne kobiety, w tym również akty, z opodobaniem malował Teodor Axentowicz – czołowy malarz Młodej Polski.

Teodor Axentowicz - Akt w złocistej draperii

U Axentowicza można spotkać między innymi personifikacje pór roku. Tak sobie na przykład artysta wyobrażał Jesień.

Teodor Axentowicz - Jesień

Teodor Axentowicz – Jesienna zaduma

Piękna jest także personifikacja Wiosny Teodora Axentowicza.

Teodor Axentowicz - Wiosna

Na tle wiosennego pejzażu widzimy piękną, nagą dziewczynę. Jej rude włosy pod zwiewną woalką są swobodnie rozpuszczone. Dziewczyna podziwia swoją urodę w llusterku. W prawej dłoni koniuszkami palców trzyma żółty tulipan. Kompozycja obrazu jest dynamiczna. Delikatny ruch postaci podkreśla strumień wiatru, na którym powiewa woalka. Zachwyca ciepła gama kolorystyczna.

Teodor Axentowicz - Marzenie

Teodor Axentowicz – Studium aktu

Teodor Axentowicz - Rudowłosa

Do tego obrazu pozowała Axentowiczowi żona malarza Kazimierza Sichulskiego.

Piotr Stachiewicz – Studium do portretu kobiety

Piotr Stachiewicz znany był z serii obrazów poświęconych Matce Bożej, nie spodziewałam się więc, że w jego dorobku znajdę rownież obrazy, których bohaterkami są kobiety mniej lub bardziej obnażone, w tym również samodzielne akty.

Piotr Stachiewicz - Akt

Piotr Stachiewicz - Szyfonowa bluzeczka

Piotr Stachiewicz - Amor i dziewczyna

Piotr Stachiewicz znany jest też z ilustracji utworów literackich Mickiewicza, Konopnickiej i Sienkiewicza.

Piotr Stachiewicz – Ilustracja do Quo Vadis

Piotr Stachiewicz - Studium kobiecego aktu

Malarzem, który potrafił wspaniale pokazać wdzięk i piękno kobiecego ciała był Franciszek Żmurko. Przez całą jego twórczość przewijał się kult kobiety, przybierając różne fazy i w różnych odmianach.

Franciszek Żmurko – Akt leżący

Żmurko zawsze uważał akt za kwintesencję malarstwa, za najwdzięczniejszy temat i za najwyższy wzlot siły twórczej.

Franciszek Żmurko – Półakt

Franciszek Żmurko – Czarne warkocze

Franciszek Żmurko – Hetera

Franciszek Żmurko – Kobieta z wachlarzem

Franciszek Żmurko - Sen

Franciszek Żmurko - Akt w draperii

Franciszek Żmurko – Z rozkazu padyszacha

Obraz przedstawia nagie ciało kobiety, ułożonej plecami do oglądających, wśród tkanin i rozrzuconych w nieładzie sprzętów. Dopiero po dłuższej chwili możemy dostrzec właściwy sens przedstawienia, sugerowany w tytule obrazu. Patrzymy bowiem na ofiarę okrucieństwa. Nałożnica została zamordowana z rozkazu swego pana. Mimo tego, dzieło to emanuje erotyzmem. Trudno zobaczyć krew na szyi niewiasty i na poduszce. Na pierwszy rzut oka wygląda ona jak dekoracyjny ornament. Scena ta, to typowe w owym czasie wyobrażenie haremu. Była tylko produktem wyobraźni, bo żaden z malarzy europejskich nie miał do niego wstępu. To również pretekst dla obrazowania tematyki erotycznej, bez uciekania się do mitologii czy historycznego kamuflażu.